ورکشاپ معرفی ماشین آلات عمرانی و راهسازی
الف) ماشین آلات سنگین مانند : لودر ، بلدوزر ، غلتک ، بیل مکانیکی.
ب)ماشین آلات نیمه سنگین مانند: کمپرسی ، آبپاش ، جرثقیل کامیونی ، تراک میکسر ، پمپ بتون
ج) ماشین آلات سبک مانند : لندرور ، پیکان و غیره
د) سایر ماشین آلات کارگاهی (ماشینهای متفرقه) مانند : ویبراتور – دستگاه بتونیر – موتور جوش – تسمه نقاله
کامیون معمول ترین روش برای حمل و نقل مواد ساختمانی است و با انعطاف پذیری زیاد بین پروژه ها سفر می کند و دارای نوع کمپرسی که مخصوص حرکت در جاده و خارج جاده است ساخته می شود که انواع مخصوص خارج از جاده دارای ابعاد بزرگتر و ظرفیتهای چند صد تنی است.
می توان با اضافه کردن تخته هایی در بالا طرفیت باربند را اضافه کرد.
باید به اندازه ماشین ها بار گیری انجام شود تا از قدرت مانورشان کاسته نشود
کامیون را می توان با توجه به عوامل متعددی گروه بندی نمود. از جمله آنها عبارتند از :
1 – اندازه و نوع موتور : بنزینی، گازوئیلی، با گاز بوتان، با گاز پروپان.
2 – تعداد دنده ها.
3 – نوع محرک بودن آنها : دو چرخ محرک، چهار چرخ محرک، شش چرخ محرک و غیره.
4 – تعداد چرخ ها و اکسل ها و ترتیب چرخ های محرک.
5 – روش تخلیه خاک : از عقب، جانبی.
6 – نوع موادی که می تواند حمل کند : خاک، سنگ، ذغال سنگ و سنگ آهن و غیره.
7 – ظرفیت بر حسب تن و یا متر مکعب.
8 – روش تخلیه برای تخلیه بار از عقب بصورت هیدرولیکی و یا کابلی
بیل های عمدتاً برای گودبرداری در خاک و بار کردن آن به کامیون به کار می روند. این بیل ها قادر به گودبرداری در تمام انواع خاک ها بجز سخره سنگ ها بدون تخریب اولیه می باشند.
آنها را ممکن است روی شاسی چرخ زنجیری سوار کنند که در این حالت آنها را چرخ زنجیری می گویند. اینگونه بیل ها دارای سرعت حرکت خیلی کم هستند اما سطح وسیع چرخ ها فشار کمی روی خاک ایجاد می کند که اجازه کار به آنها را در خاک های سست می دهد.
آنها را ممکن است روی شاسی چرخ لاستیکی سوار کرد از این نوع در زمین دارای مقاومت بالا استفاده میشود سرعت حرکت آن10-40 کیلومتراست. بیل های چرخ لاستیکی نسبت به بیل های چرخ زنجیری از سرعت بیشتری برخوردارند و لذا برای کارهای کوچکی که نیاز به تعداد سفر زیاد بوده و سطح راه مورد استفاده محکم می باشد مفیدترند.
اثر شرایط مدیریت در بازدهی بیل مکانیکی پر قدرت
روش و رفتار صاحب بیل مکانیکی در ایجاد شرایطی که تحت آن شرایط باید کار کند در بازدهی بیل مکانیکی موثر است. در حالی که صاحب دستگاه قادر نباشد که شرایط کار را اصلاح نماید ممکن است قدم های متعددی برای بهبود شرایط مدیریت بردارد که مشتمل بر موارد ذیل است.
1 _ روغنکاری و گریسکاری متناوب بیل مکانیکی
2 _ بازرسی قطعاتی از بیل مکانیکی که در معرض بزرگترین ساییدکی است و تعویض قطعات خراب شده و ساییده شده در پایان یک شیفت کار در حالی که بیل مشغول عملیات نیست.
3 _ تعویض سیم بکسل هایی که به طور بدی ساییده شده شده اند در بین شیفت های کار
4 _ جنان که لازم باشد تعویض دندانه ها ی کنده شده جام بیل با دندانه های تیزتر
5 _ بازدید کامل از بیل مکانیکی بین کارها ( اگر لازم باشد ) .
6 _ نگهداری قطعات اضافی و یدکی مربوط به قسمتهایی که در معرض بزرگترین مقدار ساییدگی است.
7 _ نگهداری و تمیز کردن کف محل خاکبرداری و صاف کردن آن تا اجازه حرکت بهتر برای مستقر شدن کامیون بـارکـش در کنار بیل
مکانیکی فراهم شود و تقلیل زاویه و نوسان بیل.
8 _ تدارک تعداد کافی کامیون با اندازه های صحیح تا زمان از دست رفته در بارگیری و زمان انتظار در مورد کامیون از بین برود.
بدون اغراق لودر کاربردی ترین ماشین در انجام کارهای ساختمانی و عمرانی است این ماشین که درانداره های مختلف ساخته میشود به دلیل عملکرد و انعطاف پذیری زیادی که دارد و نیزبا تغییر جام می تواند بسیاری از کارها را انجام دهد
لودر
لودر عبارت از تراکتوری است که در قسمت جلوی آن جامی که بطور هیدرولیکی قابل کنترل است نصب شده است. لودر را دو نوع می سازند چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری. ولی امروزه عموماً لودرها از نوع چرخ لاستیکی می باشند که دارای سرعت و مانور پذیری بیشتری هستند. از نظر سوخت نیز لودرها در دسته گازوئیلی و بنزینی قرار می گیرند
لودر موارد استفاده بسیاری دارد که برخی ازآنها عبارتند از :
ایجاد خاکریزها
حفاری زیرزمین بناها
پرکردن خندقها
خاکریزی اطراف لوله های کارگذاشته شده در کانالها بارکردن کامیونها
حمل بتن به محل قالبها
و بلند کردن و حمل مصالح ساختمانی به ماشین
انواع لودر
الف – لودرچرخ لاستیکی
ب – لودرهای چرخ زنجیری
ج- بکهو لودر
نوع کمرشکن که بیشتر درلودرهای بزرگ بکاربرده میشوند و دارای نوعی شاسی هستند که قسمت عقب لودر را به قسمت جلو توسط یک مفصل متصل میکنند این حالت مفصلی قدرت مانور و شعاع گردش ماشین را نسبت به شاسی های ثابت ( غیرمفصلی ) زیاد میکند در انواع مدرن این ماشین آلات ازسیستمهای فرمان وکنترل هیدرولیکی و الکتریکی جهت راحتی وعملکرد بهتر راننده استفاده شده است سیستم فرمان این ماشین ها به دو نوع است درلودرهای معمولی سیستم فرمان بوسیله فرمان وحرکت چرخها عمل میکند امادرنوع کمرشکن سیستم فرمان به وسیله دوجک هیدرولیکی عمل می نماید
فشار کمی که بر زمین وارد می کنند باعث میشود که لودرهای باچرخ زنجیردار بتوانند در زمینهایی کار کنند که قابل استفاده برای لودرهای لاستیکدار نیستند اصطکاک زیاد آنها بازمین باعث میشود که بتوانند نهایت استفاده را از قدرت موتور در کندن زمین بنمایند و چون زنجیر داراند هنگام کار در مناطق دارای سنگهای تیزخطر پاره شدن لاستیک وجود ندارد.
لودرهای زنجیردار قادربه حرکت برروی سطحهای باشیب جانبی 35% میباشند
لودر زنجیردار میتواند ازشیب 60% بالابرود سرعت لودر زنجیردار خیلی کمتر از لودر لاستیک دار بوده به همین علت در مواردیکه فاصله حمل مواد و بازگشت به محل بارگیری زیاد باشد راندمان این ماشین نسبت به نوع لاستیک دار پایین است
این ماشین آلات در واقع لودرهای کوچکی هستند که درپشت خود یک بیل مکانیکی دارند و برای کارهای سبک استفاده میشوند کلیه مشخصات عمومی آنها مانند لودرها و بیل های مکانیکی است به دلیل دوکارهبودن این ماشین در بسیاری از پروژه ها ی کوچک از این وسیله استفاده میشود بخصوص اگر پروژه مربوط به کندن خندق باشد همانطور که گفته شد در قسمت این ماشین یک بیلمکانیکی وجود دارد قدرت این بیل نیز بر اساس زاویه آن با زمین و شعاع عملکرد بازوها فرق می کند.
بـولـدوزر
عبارت است از تراکتوری که در قسمت جلوی آن تیغه ای نصب شده است. بر حسب نوع تیغه که افقی و ثابت بوده و یا قابل دوران و گردش باشد آنرا بولدوزر یا انگلدوزر می نامند. بولدوزرها بطور کلی چرخ زنجیری یا چرخ لاستیکی می باشند
1-تسطیح زمین و پاکسازی آنها از بوته و کنده های درخت .
2-پخش کردن خاک در خاکریزها
3-کمک و فشار دادن به اسکریپها
4-ایجاد راههای اولیه در کوهستانها و زمینهای سنگلاخی
5-جابجاکردن توده خاک به صورت فشار دادن آن تا مسافتی حدود 300 فوت 6-پشته کردن خاک
7-تسطیح و پاکسازی بقایای مانده از عملیات ساختمانی
8-نگهداری راههای موقت خاکی
مزایایی که برای بولدوزرهای چرخ زنجیری بیان شده است عبارتند از :
1_ قابلیت ارائه نیروی کششی بیشتر مخصوصاً در روی زمینهای نرم نظیر خاک های گل آلوده وزمین های سست
2 _ قابلیت حرکت روی زمین های گلی
3 قابلیت انجام کار در زمین های سنگلاخی در حالیکه تایرهای لاستیکی ممکن است بشدت آسیب ببیند.
4 _ قابلیت حرکت در زمین های نا هموار که ممکن است هزینه نگهداری راه موقت را تقلیل بدهد.
5 _ قابلیت شناوری بیشتر بخاطر فشار کمتر در زیر چرخها
6 _ استعداد بیشتر کاربردی در کارهای مختلف
از جمله مزایایی که برای بولدوزرهای چرخ لاستیکی بیان شده اند موارد زیر را می توان نام برد :
1 _ سرعت بیشتر در انجام کارهای مختلف یا حرکت از یک کار به کار دیگر
2 _ حذف تریلی جهت حمل این بولدوزر از جایی به جای دیگر
3 _ بازده بیشتر آنها مخصوصاً وقتیکه مسافت قابل توجهی مورد توجه باشد
4 _ خستگی کمتر برای راننده
5 _ قابلیت حرکت روی راه های اسفالت شده بدون ایجاد خسارت و صدمه به سطح راه
عواملی که از نظر اقتصادی در کار بولدوزر موثرند
عواملی که با رعایت آنها عملیات خاکی با بولدوزر مقرون بصرفه خواهد بود عبارتند از :
الف _ مسافت انتقال یا حمل: مسافت حمل باید حتی المقدور کوتاه باشد این مسافت برحسب نوع زمین و شرایط کار نباید از 8 متر کمتر بوده و از 90 متر تجاوز نماید .
ب _ سرعت حرکت بولدوزر: در حین اجرای عملیات خاکی بولدوزر باید با حداکثر سرعت ممکنه حرکت نماید، در حالیکه خاک نباید از جلوی تیغه آن سر بخورد ( سر خوردن خاک از جلوی تیغه بولدوزر بیشتر در مورد
ج _ تنظیم صحیح تیغه بولدوزر : برحسب نوع عملیات با بولدوزر، نظیر خاکبرداری، خاکریزی و یا گودبرداری باید تیغه آن را تنظیم نمود. مواد شنی صادق است )
د _ خرد کردن زمین های سفت : در بسیاری از موارد صلاح در آن است که زمین های سفت و سخت و مواد خاکی بهم چسبیده را قبلاً خرد و یا منفجر نموده و سپس از بولدوزر جهت کندن و حمل آنها استفاده کرد.
عملیات پاکسازی سطح زمین
پاکسازی سطح زمین را ممکن است به چندین عملیات مختلف بصورت زیر تقسیم نمود:
1 _ برطرف نمودن کامل تمام درخت ها و کنده درخت ها شامل ریشه های آنها
2 _ برطرف نمودن علف ها و بوته های روی سطح زمین و رها کردن ریشه ها و کنده ها بحال خود.
3 _ نابود کردن علف ها و بوته ها بوسیله توده کردن آنها و سوزاندن آنها
4 _ بیرون آوردن گیاهان و یا بریدن آنها و قطعه قطعه کردن و خرد کردن آنها در روی سطح زمین و یا سوزاندن بعدی آنها.
بولدوزرهای نصب شده روی تراکتور
در حالیکه بولدوزرها در گذشته بطور دامنه داری برای پاک سازی سطح زمین بکار می رفتند امروزه تیغه های متصل روی تراکتور بجای آنها انجام وظیفه می کنند.
اسکریپر عبارت است از جامی است که توسط قابی در محیط آن استوار گشته و بوسیله لبه تیزی در کف قادر به کندن مواد خاکی و پر کردن آن در داخل جام شده است.
حرکت و انتقال اسکریپر توسط تراکتور انجام می گیرد. بر حسب آنکه تراکتور برای کشاندن آن بکار می رود و یا اسکریپر دارای تراکتور سر خود باشد آنرا اسکریپر بدون موتور و یا اسکریپر موتور دار نامند. در حالت اول اسکریپر دارای چهار چرخ است در حالی که در مورد دوم اسکریپر فقط دارای دو چرخ در عقب بوده و دو چرخ تراکتور در جلو موجب تعادل و ثبات آن می شود.
از نظر چگونگی کنترل کار جام نیز اسکریپرها به دو دسته کنترل با کابل یا مکانیکی و کنترل هیدرولیکی تقسیم می شود. در نوع اول ممکن است کنترل جام بوسیله سیستم برقی که مجموعه ای از مولد برق و موتور است انجام گیرد در حالی که در نوع دوم حرکت و کنترل جام فقط با یک تلمبه هیدرولیکی و جک صورت می گیرد. در انواع اخیر اسکریپرهای موتوردار تراکتور دارای دو و یا چهار چرخ میباشند و امـروزه هـر دو نـوع اسکـریپر موتوردار و بـدون موتور در انجام عملیات خاکی مصرف می شوند. زیرا از نظر میزان عملیات انجام شده فرقی ندارند و فقط شرایط کارگاه مثلاً جنس خاک راه موقت و یا مسافت حمل در انتخاب آنها تأثیر دارند.
اسکریپرهایی که به وسیله ی تراکتور کشیده می شوند تا حدودی خودکار هستند و می توانند بار گیری، حمل و تخلیه ی مواد را انجام دهند ضمن اینکه آنها به ماشین آلات دیگر بستگی ندارند. بعبارت دیگر اگر یکی از اعمال آن بصورت موقت از کار بیفتد لازم نیست که کار را تماماً متوقف کرد. اما در حالتی که یک ماشین که منحصراً برای بارگیری دستگاه حمل کننده مورد استفاده قرار می گیرد ( مانند لودر ) از کار بیفتد تمام عملیات باید متوقف شود تا تعمیرات بتواند انجام گیرد.
اسکـریپرهـا تـرکـیبی از بهتـریـن مـاشین هـای بارگیری و حمـل می باشند. همانطوریکه از ماشین آلات ترکیبی انتظار می رود هر عمل اسکریپرها برتری چندانی نسبت به عمل مشابه توسط دو ماشین جداگانه بارگیری و حمل ندارد. بعنوان مثال بیل قوی، بیل کششی و تسمه نقاله ها تنها در بارگیری نسبت به اسکریپرها برتری دارند در صورتیکه ممکن است کامیون ها تنها در حمل نسبت به آنها برتری داشته باشند، بخصوص هنگامیکه یک جاده طولانی خوب مورد استفاده قرار گیرد. بهر صورت قدرتشان در بارگیری و حمل خاک باعث مزیت قطعی آنها در پروژه های زیادی است.
اسکریپرها قادرند بارشان را در لایه های یکنواخت ذخیره نمایند که این عمل باعث سهولت بعدی در اجرای پخش خاک در خاکریزها می گردد. در برگشت به محل قرضه تیغه برش اسکریپر ممکن است برای برداشتن نقاط بلند بحد کافی پایین آورده شود بنابر این کمکی در نگهداری راه حمل خواهد بود.
خاک قالباً در لایه های مختلف یافت می شود که باید بوسیله مخلوط کردن خاک از چند لایه بیکدیگر برای مصرف آماده نمود. محدودیت عمق برش اجازه نمی دهد که اسکریپرها بطور رضایت بخش لایه ها را مخلوط کنند. بهمین دلیل در بعضی مواقع بیل ها و کامیون ها مورد استفاده قرار می گیرند حتی اگر اسکریپرها اجرای عملیات خاکی را اقتصادی تر انجام دهند.
ماشین بتن کش گردان تراک میکسر نامیده می شوند. این وسیله جهت حمل سریع بتن از کارخانه بتن ساز تا محل بتن ریزی استفاده می شود. سرعت گردش تانک آن 4 تا 12 دور در دقیقه می باشد.
یکی از وسایل حمل و نقل مصالح در کارگاه است؛ کاربرد دمپر را می توان به کامیون در مقیاس کوچکتر تشبیه نمود که در ظرفیت های متفاوت و با اشکال مختلف ساخته می شود.
جام دمپر یا محلی که مصالح در آن قرار داده می شود دارای دو نوع حرکت است :
نوع اول : دمپر هایی که حرکت جام آنها به طرف بالا است
نوع دوم : دمپر هایی است که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد ، حول دو محور قائم و افقی حرکت می کند .
ظرفیت حمل نوع اول بیشتر از دوم است.
بتونیر یا دستگاه ساخت بتن در بیشتر ساختمان های کوچک و متوسط مورد استفاده قرار می گیرد . به طور معمول بتونیر از 250 لیتری الی 750 لیتری وجود دارد . عملکرد بتونیر را می توان ترکیب مناسب مواد تشکیل دهنده ی بتن دانست.
طرز کار بتونیر را می توان به صورت زیر خلاصه نمود : ابتدا به نسبت ½ آب مورد نیاز را در مخزن دستگاه ریخته و سپس شن و ماسه را به نسبت آنها در پاکت بتونیر می ریزند و به وسیله ی دسته ی اهرم شن و ماسه ی مورد نظر را در داخل مخزن دستگاه ریخته و با حرکت اهرم سیمان را به داخل دیگگ هدایت می کنیم پس از آنکه دیگ حرکت دورانی خود را انجام داد ½ بقیه ی آب را به آن اضافه می کنیم و پس از چند دقیقه حرکت دورانی بتن مورد نظر آماده می شود.
این وسیله که در واقع کاملترین وسیله جهت حمل و نقل مصالح و وسایل می باشد عموما ً در ساختمان های مرتفع مورد استفاده قرار می گیرد.
تاور کرین به دو صورت ثابت و متحرک وجود دارد:
1- در طریقه ی ثابت تا پایان عملیات در به ساختمان باقی می ماند به همین منظور باید در جایی استقرار یابد که ضمن داشتن عملکرد مناسب تا پایان کار مانعی برای اجرای کار نباشد
2- در طریقه ی متحرک بر روی ریل نصب می شودو در شرایط مختلف جای آن تغیر می یابد.
جهت کنترل دکل و پیش گیری از واژگونی آن از بلوک های سنگین بتونی در قسمت پشت دکل و به موازات آن استفاده می شود
1- نوع کششی مستقر روی چرخ که ممکن است توسط یک تراکتور کشیده شود و توسط تراکتوری دیگر هل داده شود
2- ریپر نصب شده روی تراکتور که به طور هیدرولیکی کنترل می شود ، این نوع ریپر دارای یک کلنگ سنگین است
3- ریپر نصب شده روی تراکتور با کنترل هیدرولیکی که دارای کلنگ دو تایی است.
این دستگاه در ساختمان های عظیم و گسترده ی بتنی مورد استفاده قرار می گیرد و در ظرفیت های مختلف از 40 الی 120 متر مکعب در ساعت بتن تولید می کند.
